Сёння шмат гаворыцца пра пагрозы, якія тоіць у сабе Інтэрнэт. Пра гэта паведамляюць па тэлебачанні, радыё, пішуць у газетах і часопісах, але больш за ўсё на гэтую тэму сказана ў сетцы Інтэрнэт.
У першую чаргу, гэтым пагрозам схільныя нашы дзеці.
Дзеці могуць занесці на сямейны кампутар шкоднасную праграму, часцяком званую вірусам або траянам («траянскім канём»). Але нават калі знікне ўся каштоўная інфармацыя, якая захоўваецца на кампутары, або шкоднасная праграма выкрадзе рэквізіты электронных плацежных сістэм, і мы пазбавімся грашовых сродкаў – гэта паўбяды. А вось калі дзіця начытаецца, нагледзіцца, наслухаецца за ўсё негатыўнага, што ёсць у Інтэрнэце, мы можам пазбавіцца яго. Вось гэта-самая сапраўдная бяда.
А ў Інтэрнэце ёсць усё: парнаграфія, сцэны жорсткасці і гвалту, прапаганда суіцыду, спосабы вырабу самаробных выбуховых рэчываў і прылад, наркотыкі…
Толькі не трэба панікі і паспешных рашэнняў! У Інтэрнэце ёсць і сродкі барацьбы з такім злом: парады, як з гэтым змагацца, форумы і сацыяльныя сеткі, дзе бацькі абмяркоўваюць свае праблемы. Ёсць і кампутарныя праграмы, з дапамогай якіх мы можам абмяжоўваць доступ дзіцяці да непажаданай інфармацыі.
Асноўныя задачы, якія вырашаюцца з дапамогай дадзеных кампутарных праграм, заключаюцца ў:
забароне наведвання непажаданых катэгорый сайтаў;
блакаванні небяспечных сайтаў;
блакавання кантэкстнай рэкламы і банэраў;
абароне дзіцяці ад сумніўных знаёмстваў;
кантролі за працай праграм абмену паведамленнямі,
сацыяльных сетак і загрузкі файлаў і інш.
Гэта азначае, што пры ўсталёўцы такіх праграм і іх нармальнай працы дзіця абараняецца ад наведванняў сайтаў парнаграфічнага зместу, якія прапагандуюць сэкс, наркотыкі і гвалт, якія распаўсюджваюць шкоднасныя праграмы, у некаторых выпадках – ад наведвання гульнявых сайтаў, сайтаў знаёмстваў, дзе часцяком розныя сумнеўныя асобы могуць выдаць сябе за аднагодкаў вашага дзіцяці. Спіс гэтым не абмяжоўваецца, і такія праграмы могуць выконваць шмат розных карысных функцый і задач.
Многія з гэтых праграм бясплатныя і свабодна распаўсюджваюцца, у тым ліку і ў сетцы Інтэрнэт.
Вось толькі адна бяда-нашы дзеці цяпер ведаюць кампутары нашмат лепш сваіх бацькоў. Нярэдкія выпадкі, калі праграмы, прызначаныя для бацькоўскага кантролю, ва ўмелых дзіцячых руках ператвараюцца ў праграмы кантролю за бацькамі. Так што гэтыя праграмы - для самых маленькіх, якія пакуль не ўмеюць самі ўсталёўваць іх на кампутар, не могуць вырабляць наладу кампутара, у каго ў скрыні пісьмовага стала або на кніжнай паліцы яшчэ няма кампакт-дыскаў з рознымі праграмамі.
А вось для больш дарослых дзяцей, у тым ліку і супрацоўнікаў розных кампаній, ёсць іншае тэхнічнае рашэнне па абмежаванні доступу да непажаданых сайтаў.
Гэта рашэнне будуецца на простым прынцыпе-паставіць фільтры там, куды нашы дзеці не могуць дацягнуцца, дзе нічога не могуць змяніць, – на абсталяванні інтэрнэт-правайдэраў.
Раней падобнае было больш з вобласці фантастыкі, а пры выбары інтэрнэт-правайдэра ўсё больш цікавіліся даступнасцю, коштам, хуткасцю, надзейнасцю працы.
Сёння можна рыхтаваць і аб якасці аказаных паслуг, а таксама аб іх шырокім выбары.
Шэраг беларускіх інтэрнэт-правайдэраў ужо ўключыў у свой пералік паслугу бацькоўскага кантролю. Не буду ўсіх іх пералічваць, але нельга не згадаць той факт, што з кастрычніка бягучага года «Белтэлекам» («ByFly») запусціў новую паслугу, якая так і называецца – «Бацькоўскі кантроль».
Розныя Інтэрнэт-правайдэры выкарыстоўваюць розныя тэхнічныя метады рэалізацыі гэтай паслугі, дзесьці яна надзейней, дзесьці больш зручная пры наладзе і выбары опцый, але ўсіх іх аб'ядноўвае адно-абыйсці гэтую абарону нашы дзеці практычна не ў стане, для гэтага трэба валодаць адмысловымі тэхнічнымі ведамі, якія і не ў кожнага дарослага ёсць.
А да якога інтэрнэт-правайдэру варта падлучыцца, у каго з іх сістэма «Бацькоўскі кантроль» працуе лепш, надзейней, зручней, лепш за ўсё абмеркаваць з іншымі бацькамі. Напрыклад, на бацькоўскім сходзе, у прысутнасці класнага кіраўніка. Пры такім абмеркаванні зусім не абавязкова валодаць спецыяльнымі кампутарнымі ведамі, тут крытэр просты – працуе ці не працуе падобная абарона.
Тым не менш спадзявацца на ўсе 100% на тэхнічныя сродкі абароны я не раіў бы. Калі вы давяраеце свайму дзіцяці і ён вам, калі вашаму дзіцяці цікавей мець зносіны з вамі, а не з незнаёмцамі ў Інтэрнэце, калі вы жывяце жыццём вашага дзіцяці, толькі ў гэтым выпадку абарона будзе працаваць безадмоўна.
Рэкамендацыі для бацькоў
Кампутар павінен быць усталяваны ў агульным пакоі, а не ў дзіцячай. Нават такое чыста прасторавае рашэнне аб'ядноўвае бацькоў і дзяцей, дае магчымасць пастаяннага і адначасова ненадакучлівага кантролю, а не ізалюе дзіцяці за зачыненымі дзвярыма, ствараючы спрыяльныя ўмовы для яго апускання ў віртуальны свет.
Бацькі з'яўляюцца праваднікамі дзіцяці ў свет, у тым ліку і ў кампутарны, таму ўласныя прыхільнасці дарослых незаўважна становяцца звычкамі дзяцей. Варта старацца выкарыстоўваць кампутар толькі для працы: для пошуку інфармацыі, адпраўкі лістоў і да т.п. а калі ўсё ж такі звяртацца да яго як да сродку забавы, то дзіця не павінен быць сведкам гульняў, асабліва калі яны маюць агрэсіўныя змест.
Задачай бацькоў з'яўляецца навучанне дзіцяці гігіенічным нормам ўзаемадзеяння з кампутарам. Каб мінімізаваць шкоднае электрамагнітнае выпраменьванне, манітор павінен размяшчацца ў куце або каля сцяны пакоя; неабходныя пастаянныя вільготныя уборкі памяшкання. Важна, каб дзіця захоўваў правільную выправу і ня заседжваўся доўга ў адной позе. Неабходна чаргаваць кампутарную гульню з іншымі актыўнымі заняткамі, рухомымі гульнямі, а таксама прывучыць дзіця рэгулярна выконваць прафілактычныя расслабляльныя практыкаванні для цела і вачэй.
Галоўнае правіла-абмежаванне часу гульні. Бяспечнае для здароўя абмежаванне наступнае: для малодшых школьнікаў – да паўгадзіны ў дзень, для падлеткаў – да гадзіны. Гэтая мера неабходная не толькі для прафілактыкі рознага роду захворванняў, але і для папярэджання ўзнікнення кампутарнай залежнасці: у дзіцяці абавязкова павінны быць нейкія іншыя, не менш любімыя, заняткі ў рэальным свеце, для якіх абавязкова трэба знайсці трэба час. Да прыкладу, адзін з французскіх вытворцаў гульняў Э.Кан, прадаючы іх у год больш 7 мільёнаў, дазваляе гуляць сваім тром дзецям толькі па выхадных і толькі па дзве гадзіны.
Правілы павінны быць гнуткімі. Падчас канікул або калі да дзіцяці прыходзяць госці-равеснікі, час можна павялічыць. Мага даўжэй гуляць у гульні-стратэгіі і лагічныя гульні, якія патрабуюць спакойнага засяроджвання і разважанні, затое час экшн-гульняў варта скараціць, так як з-за высокага рытму яны выклікаюць моцнае напружанне і прыводзяць да стану стрэсу. Аднак пры ўсёй гнуткасці правілаў проста» жалезным " павінен быць забарона не гуляць перад школай, падрыхтоўкай хатніх заданняў і сном.
Дзіцячая кампутарная гульня не з'яўляецца антыстрэсавага сродкам або спосабам рэлаксацыі. Наадварот, любая з іх патрабуе канцэнтрацыі і засяроджвання, што выклікае ў расце чалавека значнае нервова-псіхічнае ператамленне. Асноўныя сімптомы стомы звязаны з стратай дзіцем самакантролю: гримасничанье, крыкі, гучны натужны смех, падвышаная раздражняльнасць, падскокванне, ерзанье на крэсле, приплясывание і да т.п. пры іх з'яўленні гульню варта спыніць, нават калі дзіця не хоча выходзіць з-за кампутара. Матывіроўкі могуць быць наступныя: "гульня так і задумвалася, каб ты ад яе не мог адарвацца « Але ты разумны і моцны, ты зможаш гэта зрабіць", " Вудзі цябе не адпускае? Але ты ж нашмат лепш яго!"і да т. п »
Не варта крытыкаваць дзіцяці за яго запал да гульняў і сілком агароджваць ад кампутара. Лішнімі таксама з'яўляюцца пагрозы тыпу адключыць Інтэрнэт, выкінуць дыскі і да т.п. падобныя дзеянні не з'яўляюцца эфектыўнымі, так як дарослы займае пазіцыю супраць дзіцяці, што аўтаматычна прыводзіць апошняга да агрэсіі і супраціву. Галоўнае-дыялог паміж бацькамі і сынам/дачкой. Гульня абавязкова павінна быць тэмай зносін. У адваротным выпадку ў дзіцяці адсутнічае магчымасць падзяліць з суразмоўцам эмацыйнае напружанне (ці ён знойдзе больш уважлівых і разумеюць слухачоў), але затое ёсць магчымасць бескантрольнага апускання ў свет фантазій, мараў або асацыяльных дзеянняў.
Карысна не толькі праявіць цікавасць да гульні, але нават часткова падзяліць захопленасць ёю дзіцяці, паколькі гэта выклікае давер расце чалавека да дарослага, а значыць і ўвага да яго меркавання. Гэта таксама дазволіць лепш зразумець, якія менавіта патрэбы дзіця рэалізуе ў гульні. Зразумець для таго, каб стварыць альтэрнатыву ў рэальным свеце: не хапае адрэналіну-падыдзе спартыўная секцыя, да прыкладу, барацьбы; ёсць дэфіцыт зносін, дзіцяці ігнаруюць аднакласнікі-неабходна спецыяльна стварыць групу з дзяцей-суседзяў ці знаёмых; адчуваецца нерэалізаваная схільнасць да лідэрства – знайдзіце справу, якое ў дзіцяці атрымліваецца вельмі добра, і хай ён свой інтарэс падзеліць з кім-небудзь з аднагодкаў і інш.
Калі дзіця з відавочным напругай вытрымлівае прапанаваны дарослымі рэжым абмежаванняў на кампутарныя гульні, то паспрабуйце пераключыць яго ўвагу на іншыя магчымасці гэтай прылады, напрыклад, запішыце на навучальныя кампутарныя курсы: праграмістаў, графікі, дызайну і да т. п.
ДЗЕСЯЦЬ ПРАВІЛАЎ БЯСПЕКІ ДЛЯ ДЗЯЦЕЙ У ІНТЭРНЭЦЕ
1. Наведвайце сетку разам з дзецьмі, падахвочвайце іх дзяліцца вопытам выкарыстання Інтэрнэту.
2. Навучыце дзяцей давяраць інтуіцыі - калі іх у Інтэрнэце што-небудзь турбуе, хай паведамляюць вам.
3. Дапамажыце дзіцяці зарэгістравацца ў праграмах, якія патрабуюць рэгістрацыйнага імя і запаўнення формаў, не выкарыстоўваючы асабістай інфармацыі (імя дзіцяці, адрас электроннай пошты, нумар тэлефона, хатні адрас). Для гэтага можна завесці спецыяльны адрас электроннай пошты.
4. Настойвайце, каб дзеці ніколі не давалі свайго адрасы, нумары тэлефона або іншай асабістай інфармацыі, напрыклад, месца вучобы або каханага месца для прагулкі.
5. Растлумачце дзецям, што ў Інтэрнэце і рэальным жыцці розніца паміж правільным і няправільным аднолькавая.
6. Дзецям ніколі не варта сустракацца з сябрамі з Інтэрнэту, так як гэтыя людзі могуць апынуцца зусім не тымі, за каго сябе выдаюць.
7. Скажыце дзецям, што далёка не ўсё, што яны чытаюць або бачаць у Інтэрнэце, - праўда, прывучыць іх пытацца вас, калі яны не ўпэўненыя.
8. Кантралюйце дзеянні дзяцей з дапамогай сучасных праграм, якія адфільтруюць шкоднае змесціва, дапамогуць высветліць, якія сайты наведвае дзіця і што ён там робіць.
9. Настойвайце, каб дзеці паважалі чужую ўласнасць, раскажыце, што незаконнае капіраванне музыкі, камп'ютэрных гульняў і іншых праграм - крадзеж.
10. Навучыце дзяцей паважаць іншых, пераканайцеся, што яны ведаюць пра тое, што правілы добрага тону дзейнічаюць усюды-нават у віртуальным свеце.